پنج مرحله‌ی مهم دررشد بینایی نوزادان

سیستم بینایی نوزادان در زمان تولد نسبتاً کامل است ولی هنوز برخی از توانایی‌های لازم برای خوب دیدن را ندارند. اگر چه نوزاد می‌تواند ببیند اما درک درستی از آنچه می‌بیند ندارد و مغز کودک باید به تدریج برای دیدن آماده شود. تکامل بینایی و درک دیداری نوزاد در یک سال اول تولد شامل پنج مرحله بسیار مهم است که بطور مختصر به آن‌های اشاره می‌کنیم.

1. توانایی تمرکز

بیشتر نوزادان توانایی درست تمرکزکردن روی اشیاء را در حدود دو تا سه ماهگی کسب می‌کنند. توانایی تمرکز کردن بر روی اشیاء، نیازمند این است که ماهیچه‌های خاص چشم با تغییر شکل عدسی، تصویر شفاف و روشنی از شیء را بر روی شبکیه منعکس کنند. قبل از 2 ماهگی کودک توانایی تمرکز بر روی اشیاء دور و نزدیک را دارا است اما این تمرکز، زیاد تحت کنترل او نبوده و بیشتر، صحنه هایی تار و مبهم از اشیاء می‌بیند. مدتی طول می‌کشد تا عضلات خاص چشم این توانایی را کسب کنند.

2. هماهنگی چشم و دنبال کردن اشیاء

کودکان توانایی دنبال کردن و پیگیری اشیائی را که در مقابل چشم آن‌های به آهستگی حرکت می‌کند تا حدود سه ماهگی کسب می‌کنند. پیش از این، کودک اشیاء بزرگی را که به آرامی در مقابل چشمانش حرکت داده می‌شود، بصورت نگاه‌های پرش دار می‌نگرد. حدود سه ماهگی کودک می‌تواند یک شیء را که به آرامی در مقابل چشمانش حرکت می‌کند با حرکات ممتد چشم به آهستگی دنبال کند. از چهار ماهگی به بعد این توانایی در او رشد بیشتری می‌کند تا جایی که اجسامی با حرکات کمی سریع‌تر را به خوبی دنبال می‌کند.

3. ادراک عمق

درک عمق، توانایی تشخیص و درک اشیاء دور و نزدیک نسبت به اشیاء دیگری است که کودک می‌تواند ببیند. ادراک عمق در اوایل تولد وجود ندارد ولی به تدریج و در حدود پنج یا شش ماهگی، هر دو چشم کودک قادرند بصورت هماهنگ، با هم حرکت و تمرکز کنند. این توانایی کودک را یاری می‌دهد تا دیدی سه بعدی و عمقی از محیط اطرافش بدست آورد.

4. رنگ بینی

رنگ بینی در نوزادان به میزان حساسیت رنگ بینی در بزرگسالان نیست. نمی‌توان به راستی گفت که کودکان می‌توانند رنگ‌ها را به خوبی تشخیص و تمیز دهند زیرا ممکن است چشم‌های کودکان به روشنایی، تیرگی و تضاد یک شیء با محیط اطرافش بیشتر از رنگ اشیاء به تنهایی، جذب شود. به هر حال نوزادان به مرور رنگ‌های اصلی مختلف را تشخیص می‌دهند و می‌توانند آن‌های را از یکدیگر تمیز دهند.

5. تشخیص اشیاء و چهره‌ها

نوزادان زمانی که به دنیا می‌آیند، نگاه کردن به صورت مادر (چهره انسان) را به هر تصویر دیگری ترجیح می‌دهند. اما این توانایی در ابتدا به مرزهای اطراف صورت که داری تضاد با محیط پیرامونش است تمرکز دارد. به عنوان مثال یک نوزاد هنگامی که در آغوش مادر به صورت او خیره می‌شود، به لبه‌های صورت و خط رویش موهای مادرش توجه می‌کند. در حدود ماه دوم و سوم، کودک به ویژگی‌های خاص چهره‌‌ی انسانی از قبیل بینی و دهان متمرکز می‌شود. از حدود ماه سوم تا پنجم و بعد از آن بیشتر نوزادان چهره‌ی مادر را از چهره‌ی زنان غریبه تشخیص دهند.